กลับมาดูแลร่างกายกันต่อ กับตอนจบของ แข็งแรงได้แม้รับยาเคมีบำบัด ซึ่งการจะปฏิบัติตนให้แข็งแรงแบบไม่สะเทือนผลข้างเคียงอาจไม่ใช่เรื่องง่าย แต่บอกเลยว่า ไม่ใช่เรื่องยากเหมือนกัน
ปฏิบัติตนเมื่อมีอาการข้างเคียง เช่น หากท้องเสีย
- ควรรับประทานอาหารที่สะอาดและปรุงสุกแล้ว
- ควรรับประทานอาหารที่มีกากใยน้อย เช่น กล้วย
- ควรรับประทานอาหารอ่อนๆ ย่อยง่าย ครั้งละน้อยๆ
- หลีกเลี่ยงอาหารที่ทำให้เกิดแก๊ส เช่น ถั่ว โซดา
- ควรงดดื่มนม ชา และกาแฟ ตลอดจนน้ำผลไม้ทุกชนิด
- ควรดื่มน้ำมากๆ เช่น น้ำอุ่นๆ น้ำชาอุ่นๆ เป็นต้น
- รับประทานยาแก้ท้องเสียตามคำสั่งแพทย์
หากท้องผูก
- รับประทานอาหารที่มีกากใยมาก เช่น ผัก และผลไม้ ข้าวกล้อง หรือข้าวซ้อมมือ
- ดื่มน้ำมากๆ วันละไม่ต่ำกว่า 3 ลิตร อาจจะเป็นน้ำผลไม้ก็ได้
- ออกกำลังกายให้เพียงพอและสม่ำเสมอ
- ใช้ยาถ่าย หรือ ยาระบาย ตามคำสั่งแพทย์
หากผิวหนังและเล็บเปลี่ยนไป
ยาบางชนิดทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงของผิวหนัง และเล็บ ผิวหน้าอาจมีฝ้าขึ้น หรือสีคล้ำ ผิวหนังแห้ง เล็บมีรอยดำคล้ำ อาการเหล่านี้จะเกิดขึ้นชั่วคราว
- หลีกเลี่ยงการถูกแสงแดดจ้า ด้วยการสวมเสื้อแขนยาว ใช้ร่ม หรือสวมหมวก
- ทายากันแดดที่หน้า เพื่อป้องกันฝ้า
- ทาครีมหรือน้ำมันที่ผิวหนังเพื่อช่วยให้ชุ่มชื่น
การป้องกันการติดเชื้อ ยาเคมีบำบัดอาจทำให้ผู้ป่วยมีโอกาสติดเชื้อได้ง่าย โดยเฉพาะในช่วง 7-14 วัน หลังให้ยา ดังนั้นจึงควรดูแลร่างกายโดย
- ไม่ควรไปในที่ที่ฝูงชนแออัด เช่น ศูนย์การค้า ตลาดนัด โรงภาพยนตร์
- หลีกเลี่ยงให้ห่างจากคนที่เป็นโรคติดต่อ เช่น เป็นหวัด ไข้หวัดใหญ่ หัด
- ล้างมือทุกครั้งก่อนรับประทานอาหาร และภายหลังจากเข้าห้องน้ำทุกครั้ง
ในกรณีที่ผู้ป่วยมีอาการติดเชื้อประกอบด้วยมีไข้สูง หนาวสั่น เจ็บคอ ไอมาก ควรรีบมาพบแพทย์ ไม่ควรซื้อยากินเอง
การมีเพศสัมพันธ์ ยาเคมีบำบัดอาจมีผลกับอวัยวะสืบพันธ์ได้ทั้งเพศหญิงและเพศชาย แต่ไม่เสมอไป ซึ่งผลข้างเคียงที่อาจจะเกิดได้นั้นขึ้นอยู่กับยาที่ผู้ป่วยได้รับ อายุ และสุขภาพทั่วไปของผู้ป่วยเอง
ในเพศชาย ยาเคมีบำบัดจะทำให้มีการผลิตอสุจิน้อยลง ขึ้นอยู่กับยาที่ได้รับ แต่ผู้ป่วยก็สามารถมีเพศสัมพันธ์ได้ตามปกติ และสามารถมีบุตรได้โดยการเก็บอสุจิไว้กับธนาคารฯ ก่อนได้รับยาเคมีบำบัด โดยผู้ป่วยควรปรึกษาแพทย์ในเรื่องเหล่านี้
ในเพศหญิง ยาเคมีบำบัดจะมีผลทำให้บางคนมีประจำเดือนไม่สม่ำเสมอ หรือขาดประจำเดือน ช่องคลอดแห้ง เจ็บขณะมีเพศสัมพันธ์ ควรใช้ครีมหล่อลื่นช่วย นอกจากนี้ควรคุมกำเนิดในระหว่างรักษาด้วยยาเคมีบำบัด เพราะทารกในครรภ์อาจเกิดความผิดปกติได้
การดูแลอารมณ์ ผู้ป่วยที่ได้รับยาเคมีบำบัด อาจมีอารมณ์แปรปรวนเนื่องจากกังวลต่อโรคที่เป็น และต่ออาการอันเกิดจากผลข้างเคียงของยา และบางรายอาจมีความวิตกถึงค่าใช้จ่ายในการรักษาอีกด้วย จึงจำเป็นที่ครอบครัว ญาติ และเพื่อน ควรมีส่วนร่วมในการช่วยเหลือผู้ป่วย โดยการดูแลเอาใจใส่ และพูดคุยให้กำลังใจ เพื่อให้รู้สึกสบายใจ มีกำลังใจขึ้น และคลายความวิตกกังวล ไม่ควรท้อแท้หรือหมดกำลังใจ และหยุดการรักษาโดยที่การรักษายังไม่ครบกำหนด
ควรปรึกษาแพทย์เกี่ยวกับอาการข้างเคียงที่จะเกิดขึ้นจากการได้รับยา เพื่อบรรเทาอาการให้น้อยลงหรืออาจพิจารณาปรับแผนการรักษา ถ้าเกิดมีอาการรุนแรง อาการข้างเคียงที่เกิดไม่ได้หมายความว่า อาการของโรคมะเร็งเป็นมากขึ้น และความรุนแรงของอาการข้างเคียงก็ไม่มีความสัมพันธ์กับผลของยาเคมีบำบัดต่อเซลล์มะเร็ง
อย่างไรก็ตามอาการข้างเคียงที่เกิดขึ้นจะหายไปเมื่อสิ้นสุดการให้ยาเคมีบำบัด ซึ่งอาการข้างเคียงจะขึ้นกับชนิดของยาเคมีบำบัดที่ได้รับและปฏิกิริยาตอบสนองต่อยาของร่างกายผู้ได้รับยาเคมีบำบัดนั้น เมื่อหยุดยาเซลล์เหล่านี้ก็จะฟื้นตัวกลับสู่ภาวะปกติได้เร็ว การให้มีระยะพักระหว่างให้ยาแต่ละครั้งก็เพื่อให้เซลล์เหล่านี้ฟื้นตัวกลับสู่สภาพปกติ
ลิขสิทธิ์บทความของ e-magazine.info
ติดตามบทความ สุขภาพ หรืออ่าน แมกกาซีน
