โลจีสติกส์และห่วงโซ่อุปทาน ในกรณีการจัดหาวัตถุดิบ ( ตอนที่ 1 )

โลจีสติกส์และห่วงโซ่อุปทาน ในกรณีการจัดหาวัตถุดิบ ( ตอนที่ 1 )

ผู้เขียน นายเผด็จเกียรติ นิลบล ( PhD. )

โลจีสติกส์และห่วงโซ่อุปทาน ในกรณีการจัดหาวัตถุดิบ ( ตอนที่ 1 )
ถ้าจะกล่าวถึงโลจีสติกส์และห่วงโซ่อุปทานนั้น ในทางทฤษฎีโลจีสติกส์จะเป็นกิจกรรมภายในองค์กร เพื่อกระจายสินค้า แต่ห่วงโซ่อุทานจะครอบคลุมตั้งแต่การสั่งซื้อวัตถุดิบ การผลิต กระจายสินค้า/ผู้ค้าส่ง ผู้ค้าปลีก ผู้บริโภค ดังนั้นจึงสรุปได้ว่าโลจีสติกส์เป็นส่วนย่อยส่วนหนึ่งในห่วงโซ่อุปทาน
ในครั้งนี้ผู้เขียนจะพูดถึงการสั่งซื้อวัตถุดิบ ซึ่งน่าจะเป็นขบวนการแรกๆ ที่จะกล่าวถึงในห่วงโซ่อุปทาน โดยก่อนที่จะมีการสั่งซื้อนั้น โดยทั่วๆไปจะมีวิธีง่ายๆดังต่อไปนี้ ( โดยจะใช้กรณีศึกษาของผู้จัดหาวัตถุดิบที่มีขบวนการผลิตเอง )
1.   ขบวนการคัดเลือกและจัดหาวัตถุดิบ
2.   ขบวนการทดลองผลิตผลิตภัณฑ์ใหม่
3.   ขบวนการทดสอบในขบวนการผลิตจริง
4.   ขบวนการจัดซื้อ
5.   ขบวนการบริการหลังการขาย
6.   ขบวนการติดตามและพัฒนาผู้ขาย

1.ขบวนการคัดเลือกและจัดหาวัตถุดิบ
โดยปกติบริษัทหรือโรงงานจะมีผู้จัดหาวัตถุดิบรายเก่าอยู่แล้ว ซึ่งผู้จัดหารายเก่าจะมีชื่อใน AVL ( Approved Vender List ) ของแต่ละบริษัท แต่ถ้าเป็นผู้จัดหาวัตุดิบรายใหม่ ทางบริษัทจะทำการติดต่อเพื่อขอเข้าไปประเมินผลกับผู้จัดหาวัตถุดิบรายใหม่ว่าอยู่ในกฎเกณฑ์ที่ทางบริษัทยอมรับได้ใหม เช่น ขอเข้าไปเยี่ยมชมบริษํท หรือขอเข้าไป audit ระบบคุณภาพในบริษัทผู้จัดหาวัตถุดิบรายใหม่เป็นต้น รวมทั้งพูดคุยกติกาการซื้อขายกัน เช่น ราคา ระยะเวลาการจ่ายเงิน การบริการ เป็นต้น

2.ขบวนการทดลองผลิตภัณฑ์ใหม่
โดยทั่วๆไปการทดลองผลิตภัณฑ์ใหม่นั้น จะมีขั้นตอนอยู่ในระบบคุณภาพ ISO9001:2015 ,IATF16949:2016 ซึ่งมีการเขียนไว้ ซึ่งการทดลองผลิตภัณฑ์ใหม่ในระบบ ISO9001 จะมีขั้นตอนที่ไม่ยุ่งยากมาก แต่ถ้าเป็นระบบ IATF16949 เป็นระบบในอุตสาหกรรมรถยนต์ ค่อนข้างจะยุ่งยาก เพราะจะต้องทำ APQP ( Advance Product Quality Planning ) ,PPAP ( Production Part Approval Process ) และอาจจะมีการร้องขอเพิ่มเติมจากผู้ซื้อ เป็นต้น

3.ขบวนการทดสอบในขบวนการผลิตจริง
เมื่อผู้จัดหาวัตถุดิบได้ทดลองทำผลิตภัณฑ์ใหม่แล้ว ทางผู้จัดหาวัตุดิบจะมีข้อมูลในการผลิตว่าสามารถผลิตได้อย่างมีคุณภาพใหม มีความยุ่งยากใหม รวมทั้งสรุปปัญหาต่างๆ เพื่อทำการแก้ไข หลังจากนั้นผู้จัดหาวัตถุดิบจะส่งผลิตภัณฑ์ใหม่มาให้ผู้ซื้อตรวจสอบว่าสินค้ามีคุณภาพหรือไม่ ถ้าไม่มีคุณภาพจะปรับปรุงอย่างไร แต่ถ้ามีคุณภาพผลิตภัณฑ์นั้นก็จะสามารถซื้อขายกันได้

4.ขบวนการจัดซื้อ
เมื่อผลิตภัณฑ์ใหม่ได้รับการอนุมัติแล้วว่ามีคุณภาพ ฝ่ายจัดซื้อหรือฝ่ายวางแผนจะจัดส่งการพยากรณ์การผลิต ( Forecast ) ไปให้ผู้จัดหาวัตถุดิบ เพื่อให้ผู้จัดหาวัตถุดิบได้เตรียมการจัดหาวัตถุดิบ จึดเตรียมขบวนการผลิต จัดเตรียมการจัดส่ง จัดเตรียมการบริการ เป็นต้น และจะได้ทราบสถานะว่าจะทำการผลิตและวันเวลาในการส่งมอบสินค้า หลังจากนั้นผู้ซื้อจะส่ง PO ไปให้ผู้จัดหาวัตถุดิบ เพื่อดำเนินการต่อไปตามขั้นตอน
5.ขบวนการบริการหลังการขาย
ก่อนที่ผู้จัดหาวัตถุดิบจะส่งมอบผลิตภัณฑ์ไปให้ผู้ซื้อนั้น ผู้จัดหาวัตถุดิบจะต้องตรวจสอบว่าสินค้าที่จะส่งมอบนั้น จะต้องเป็นสินค้าที่มีคุณภาพถูกต้องตามที่ผู้ซื้อระบุไว้ และเมื่อพบปัญหาเกี่ยวข้องกับผลิตภัณฑ์ผู้จัดหาวัตถุดิบจะต้องเข้ามาแก้ไขทันที โดยสรุปแล้วจะต้องส่งสินค้าที่มีคุณภาพ ส่งมอบตรงเวลา เป็นต้น

6.ขบวนการติดตามและพัฒนาผู้ขาย
โดยแต่ละปีผู้ซื้อจะมีการประเมินผู้จัดหาวัตถุดิบว่ามีความสามารถอย่างไร หรือควรจะปรับปรุงเพิ่มเติมอะไรบ้าง โดยทั่วไปผู้ซื้อจะเข้าไป audit ระบบคุณภาพ อย่างน้อยปีละครั้ง เพื่อให้มั่นใจว่าสินค้าที่ส่งมอบยังมีคุณภาพที่ดีตามที่ต้องการหรือไม่ ยิ่งถ้าในอุตสาหกรรมรถยนต์ผู้จัดหาวัตถุดิบควรจะมีระบบคุณภาพ ISO9001 เป็นอย่างน้อย และต้องพยายามพัฒนาให้ได้ระบบ IATF16949 เป็นต้น

จะเห็นว่าระบบห่วงโซ่อุปทานนั้น ค่อนข้างจะมีความยุ่งยากในการศึกษา ดังนั้นถ้าได้ศึกษาหรือมีประสบกรณ์ทำงานจะยิ่งเข้าใจมากขึ้น และจะเห็นว่าเฉพาะการจัดซื้อแล้วยังมีข้อปลีกย่อยแต่ละขบวนการ ซึ่งผู้ที่จะเข้ามาทำงานนั้นจะต้องศึกษาขั้นตอนต่างๆ หรืออาจจะปรับเปลี่ยนตามความเหมาะสมแต่ละบริษัท ผู้เขียนเองได้พยายามเขียนให้ผู้อ่านได้อ่านเข้าใจง่ายที่สุด ถ้าท่านใดสนใจเพิ่มเติมสามารถหาความรู้จากหนังสือที่เกี่ยวข้องห่วงโซ่อุปทานได้

S Guru

กระทู้ฮอตในรอบ 7 วัน